Egeli bilim insanları ‘İpekböceklerini biyoreaktör olarak kullandılar’
Üretken akademisyen Prof. Dr. Oğuz Bayraktar ve araştırma ekibinden sürdürülebilir kalkınma amaçlarına destek veren proje
Egeli bilim insanları ‘İpekböceklerini biyoreaktör olarak kullandılar’
Ege Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Bayraktar’ın “Sıfır Atık Prensibi ile İpekböceği Atıklarından Sürdürülebilir, Yenilenebilir, Ekolojik, Antidiyabetik ve Hepatoprotektif Aktivitelere Sahip İlaç Molekül Adaylarının Keşfi” içerikli projesi, TÜBİTAK 1001 programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Ayrıca proje çıktıları kapsamında, EÜ EBİLTEM-TTO patent ofisi desteği ile patent başvurusu gerçekleştirildi. Proje sonucunda ipekböceğinin sindirim sistemindeki mikroorganizmalardan katma değeri yüksek ilaç molekül adayı olabilecek biyoaktif ürünler elde edilecek.
Ege Üniversitesi olarak sürdürülebilir kalkınma amaçlarıyla örtüşen projelere önem verdiklerini ifade eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak “Sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında tüm dünyada önemli çalışmalar yürütülüyor. Ege Üniversitesi olarak sürdürülebilir kalkınma amaçlarıyla örtüşen çalışmalara önem veriyoruz. Bu kapsamda ipek böceği üzerine yaptığı çalışmalar ile TÜBİTAK’tan destek alan Prof. Dr. Oğuz Bayraktar hocamız ve ekibini tebrik ediyor, çalışmalarında başarılar diliyorum” dedi.
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Oğuz Bayraktar “Projemizin sürdürülebilir kalkınma amaçlarının birçoğu ile örtüşen çıktılar vermesini hedeflemekteyiz. Bu anlamda projemiz sürdürülebilir tüketim ve üretim konusuna da katkıda bulunmaktadır. TÜBİTAK 1001 projemiz kapsamında ipekböceğinin sindirim sistemindeki mikroorganizmaların gerçekleştirebileceği biyotransformasyon ile atıklardan antidiyabetik ve hepatoprotektif aktivitelere sahip ileriye dönük katma değeri yüksek ilaç molekül adayı olabilecek biyoaktif ürünler elde edilebilecek” dedi.
“Atık problemi dünyada en fazla çalışılan konulardan biri”
Prof. Dr. Bayraktar “Günümüzde nüfusun büyük ölçüde artması, hızlı sanayileşme ve kentleşmeyle beraber büyük bir sorun haline gelen atık problemi dünyada en fazla çalışılan konulardan biri haline geldi. Çevrede kirliliğe yol açan ya da hak ettiği şekilde değerlendirilemeyen atıklar biyokimyasal geri kazanım ile katma değeri yüksek biyopolimer, organik asit, enzim ve biyosürfaktantlar gibi potansiyel ürünlere dönüştürülerek döngüsel ekonomiye geri kazandırılabilir. Ayrıca gıda ve yem sektöründe kullanılabilecek kaliteye sahip olan atıkların ve kalıntıların biyolojik ekstraksiyon prosesleriyle geri dönüşümleri de sağlanabilir. Bu anlamda yaşam bilimleri, mühendislik, ekonomi ve teknoloji gibi disiplinleri bir araya getirerek içinde bulunduğumuz COST projelerinde atıkların değerlendirilmesi için yenilikçi, sürdürülebilir, ekonomik ve özgün çözümler üretmeye çalışıyoruz. İnanıyoruz ki projemiz dünyadaki atıkların değerlendirilmesinde, geri kazanımlarında ve bertarafları konularında yardımcı olabilecek ve yeni yaklaşımlar getirebilecektir” diye konuştu.
“Çevresel atıklar sürdürülebilirlik bakış açısı ile değerlendirilmeli”
Çevresel atıkların sürdürülebilirlik bakış açısı ile değerlendirilmesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Bayraktar, “Sürdürülebilir döngüsel ekonominin oluşması ve sıfır atık için tek başına üretilen çözümler yeterli olmamaktadır. Bununla beraber farklı araştırma alanlarına sahip disiplinleri entegre ederek yeni yaklaşımlar getirilmeli ve atıkların geri dönüştürülmesi, depolanması ve katma değeri yüksek yeni ürünlere dönüştürülmesi için çevre dostu süreçler tasarlanmalıdır. Yapmakta olduğumuz projelerde temel amacımız üniversitemizin yeşil ve sürdürülebilir çevre misyonuyla örtüşen ve uluslararasılaşmaya katkı verebilecek yenilikçi, teknolojik ve çevre dostu çözüm önerileri sunmaktır” dedi.
Prof. Dr. Oğuz Bayraktar, çalışmalarda elde ettikleri bazı bulguları uluslararası etki faktörü yüksek Nature-Scientific Reports dergisinde yayımladıklarını belirtti. Prof. Dr. Bayraktar, “Proje neticesinde 1512 TÜBİTAK Teknogirişim Sermaye Desteği Programı desteği ile Ege-Teknopark’ta bir start-up firması kurduk. Bu start-up firmada doğal bileşiklerin bitkilerden, gıda ve tarımsal atıklardan elde ederek, yenilikçi kozmetik ve fonksiyonel gıda üretiminde, katma değeri yüksek biyoaktif ham maddelerin yeşil kimya teknolojileriyle sürdürülebilir üretimini sıfır atık prensibiyle gerçekleştirmek üzere yeni projeler geliştireceğiz” dedi.
