Egeli akademisyenlerden Güneş Enerjisi Panellerinin geri dönüşümüne katkı sağlayacak proje
Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş’ın yürütücülüğünü yaptığı “Kristal Silisyum Fotovoltaik Panellerin (PV) Geri Dönüşümü ve Yaşam Döngüsü Analizi” başlıklı proje, TÜBİTAK ARDEB 1001 programı kapsamında desteklenmeye uygun görüldü. Türkiye’de alanında gerçekleştirilen ilk Ar-Ge çalışması olması bakımından dikkat çeken proje ile güneş enerjisi elde edilmesinde kullanılan Fotovoltaik Panellerin geri dönüşümü ve gelecekte oluşacak atık tehlikesinin önlenmesi amaçlanıyor. Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsünün Türkiye’deki ilk ve tek güneş enerjisi araştırma enstitüsü olduğunu söyleyen Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Enerji kaynakları ve kullanımına yönelik bilgi üretiminde ve teknolojik gelişimde öncü olan Güneş Enerjisi Enstitümüz, 1978 yılında ülkemizde kurulan ilk ve tek güneş enerjisi araştırma enstitüsüdür. Ülke enerji politikalarında söz sahibi olan kurumumuz, kendini sürekli geliştiren yapısı ile alanında örnek, model oluşturan, evrensel değerlere sahip uluslararası bir enstitü kimliği taşımaktadır. Enstitümüz akademisyenlerince gerçekleştirilen projeler, pek çok bilimsel kurum ve kuruluş tarafından desteklenmektedir. Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş hocamızın yürütücülüğünü yaptığı proje ile güneş enerji sistemlerinde kullanılan panellerin geri dönüştürülmesi hedefleniyor. Hocamızı ve ekibini tebrik ediyorum” diye konuştu. Projenin detaylarını anlatan Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş, “Dünyadaki toplam fotovoltaik (PV) sistem kurulu gücü 2022 yılı sonunda 1 TW’ı (1000 GW), Türkiye’de 10 GW kapasiteyi aşmıştır. İklim değişikliğine karşı hedeflenen temiz enerji geçişinde önemli bir aktör haline gelen PV sistemlerin küresel kapasitesinde senelik ortalama 100 GW artış görülmektedir. Hızlı kurulum, düşük işletme ve bakım maliyetleri açısından da oldukça cazip bir seçenek haline gelen PV sistemlere ömür sonunda ne olacağı ise henüz yeterince popülerleşmemiş bir konudur. Ortalama 25-30 senelik ömür süresine sahip olan PV modüllerin geri dönüştürülmemesi durumunda, 2050 yılında 78 milyon ton atığın tüm dünyada çevresel bir yük oluşturacağı Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından öngörülmektedir dedi.
“Atıkların bertarafı konusunda yasal bir prosedür eksikliği var”
Pek çok ülkede PV modüllerinin atıklarının bertarafı konusunda yasal bir prosedür bulunmadığı ifade eden Doç. Dr. Çeliktaş, “PV modüller için ülkelerin spesifik bir regülasyon yayınlamamış olması, atık problemine karşı alınacak önlemlerin artış hızını da etkilemektedir. Ülkelerin atık haline gelen modüller hakkında nasıl bir yasal prosedür uygulayacağı, panel üreticilerinin ve sistem kullanıcılarının sorumluluk paylarının ne olacağı hakkında detaylı bir çözüm bulunmamaktadır. Avrupa’nın Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipmanlar Direktifi’nde atık haline gelen PV modüllerin sorumluluğunun üreticilere ait olduğu açıkça belirtilmiştir ancak ne şekilde gerçekleştirileceğine dair detaylı bir bilgiye yer verilmemiştir. Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de PV modüllerin henüz yasal bir sınıflandırmaya girmemesine rağmen bilimsel araştırma seviyesinde çalışmalar yürütülmektedir. Çevreye duyarlı, sürdürülebilir ve yenilikçi yöntemlerin geliştirildiği TUBİTAK projemizin en önemli hedeflerinden biri de yakın gelecekte karşı karşıya kalacağımız PV modül atık problemine karşı ülkemizin bilimsel yetkinliğe sahip bir şekilde hazırlıklı olmasıdır. Öncü bir yaklaşımla yürütülen PV geri dönüşüm projesinin atık yönetimi alanında Türkiye’yi diğer ülkelerin arasında öne çıkarma potansiyeli, ülkemiz adına önemli bir değer barındırmaktadır” diye konuştu. Ege Üniversitesi, İzmir Demokrasi Üniversitesi ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü iş birliğinde yürütülen proje ekibinde; Doç. Dr. Melih Soner Çeliktaş, Prof. Dr. Ceylan Zafer, Doç. Dr. Tuğba Keskin Gündoğdu, Doç. Dr. Burak Gültekin, Arş. Gör. Dr. Hüseyin Sarıaltın bulunuyor. Projede ayrıca bir doktora, bir yüksek lisans ve iki lisans öğrencisi olmak üzere dört bursiyer olarak görev alıyor.
