Dr. Öğr. Üyesi Durgeç “Milli Mücadele yıllarında haberleşme ihtiyacını karşıladı”
Anadolu Ajansı 102 yaşında!
Dr. Öğr. Üyesi Durgeç “Milli Mücadele yıllarında haberleşme ihtiyacını karşıladı”
Seren Karaşahin – Şaha Çimen
Kurtuluş Savaşı sürecinde uluslararası camiaya haber iletmek ve doğru haber akışını sağlamak amacıyla kurulan Anadolu Ajansı (AA), kuruluşunun 102. yıl dönümünü kutluyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla 6 Nisan 1920 tarihinde kurulan AA, dünya üzerinde 100 ülkede bulunan temsilcilikleri ile 13 farklı dilde yayın yapıyor. AA, Türk basın tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri olarak kabul ediliyor. EÜ İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Basın-Yayın Tekniği Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Petek Durgeç ile Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cihan Özgün AA ile ilgili önemli açıklamalarda bulundular.
Kurtuluş Savaşı yıllarında iletişimin, en az savaş kazanmak kadar önemli olduğunu söyleyen Ege Üniversitesi (EÜ) İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Basın-Yayın Tekniği Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Petek Durgeç “Milli Mücadele döneminde çekilen en büyük sıkıntılardan biri iletişim eksikliğiydi. İletişim, savaş ortamında cephede elde edilen başarılar kadar önemli bir araçtı. Bir taraftan kurtuluş mücadelesi veren halkın bilgilendirilmesine ve bilinçlendirilmesine; diğer taraftan da hem ülkede, hem de dünyada kamuoyu oluşturulmasına ihtiyaç vardı. Bu ihtiyacı gören Atatürk, basına büyük destekler vermişti. Milli Mücadele döneminde cephelerde sağlanan başarıların, dış dünyaya duyurulması ve hareketin amacının anlatılabilmesi önemli bir gereksinimdi. Bu gereksinimi karşılamanın yolu, milli bir ajans kurmak olarak görülmüştü. İç ve dış kamuoyuna bilgi akışını sağlamak için milli bir haber ajansına olan ihtiyacı tespit eden Atatürk, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışından yaklaşık iki hafta önce AA’nın kuruluşunu duyurmuştu” diye konuştu.
“Atatürk, iyi bir gazetecidir”
AA’nı kurulduğu ortamın koşulları hakkında bilgi veren EÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cihan Özgün, “Halide Edip Adıvar ve Yunus Nadi’nin önerisi ile Ankara kurulan AA, Kurtuluş Savaşı yıllarının en güç koşullarında Anadolu’da sürdürülen bağımsızlık mücadelesinin halka duyurulmasında aktif rol almıştır. Mustafa Kemal Paşa, AA’nın kuruluşuyla bizzat kendisi ilgilenmiş, Milli Mücadele’nin sürdürülebilmesi için gerekli yardım ve ihtiyaçlar bu kuruluş ile halka iletilmiştir. Ayrıca Milli Mücadele karşıtı basın yayına karşı tedbir almaya çalışılmıştır. Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde; Avrupa’nın Londra, Paris, Berlin gibi önemli şehirlerinde irtibat büroları bulunan AA, tüm maddi zorluklar ve sayıca az bir kadroyla Milli Mücadele’nin kazanılmasında olağanüstü bir çaba harcamıştır. Mücadelenin meşruiyeti ve dayandığı haklı gerekçeler, kaleme alınan haber bültenleri aracılığıyla halka aktarılmaya çalışılmıştır. Milli Mücadele taraftarı aydın kesim de en doğru bilgilerin toplanması ve halkın aydınlatılması amacıyla faaliyete geçen AA’ya yürekten destek vermiştir” dedi.
“Türk halkını tehlikelere karşı uyarılmasını sağladı”
Doç. Dr. Özgün, “Ajans, toplumun bilgilendirilmesi, olaylardan haberdar edilmesi, sağlıklı bir kamuoyunun oluşturulmasının yanı sıra; siyasal ve toplumsal iletişimin kurulmasını ve Türk halkının tehlikelere karşı uyarılmasını sağlamıştır. Ajansın hazırladığı bültenlerin Anadolu’da dağıtılmasına engel olanların vatan haini sayılacağı bildirilmiştir. Türk toplumu, Milli Mücadele karşıtı tüm düşünce ve tutuma karşı bağımsızlık düşüncesine hazırlanmıştır. Ajans adının ‘Anadolu’ olması da Milli Mücadele’nin temel hedefinin siyasal sınırları Misak-ı Milli düşüncesinde yatan ‘Kutsal Vatan Toprakları’, yani günümüz Türkiye’sine işaret etmesi açısından ayrıca önemlidir” diye konuştu.
Özgün, “Mustafa Kemal Paşa, iyi bir komutan ve iyi bir devlet adamı olmasının yanı sıra; iyi bir gazetecidir. Özellikle Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında sadece cephede elde ettiği başarılar değil; çıkarılmasında büyük katkıları olan gazeteler aracılığıyla halkı aydınlatmak için gösterdiği gayretler de bunun kanıtıdır. Sivas’ta Eylül 1919’dan itibaren çıkarılan ‘İrade-i Milliye’ ya da Ocak 1920’den itibaren Ankara’da çıkarılan ‘Hakimiyet-i Milliye’ gazetelerinde köşe yazarlığı yaparak, Mücadelenin hedefini iç ve dış kamuoyuna aktarmaya çalışmıştır” dedi.
