Egeli akademisyenler bağışıklığı baskılanmış hastalarda riskli mikroorganizmaya karşı tanı testi geliştiriyor
Zatürreye sebep olan mikroorganizma erken teşhis edilecek
Ege Üniversitesi akademisyenleri tarafından yürütülen proje ile özellikle bağışıklığı düşük hastalarda ciddi pnömoni (zatürre) sebebi olan “Pneumocystis jirovecii” adlı mikroorganizmanın tanısına yönelik hızlı test geliştirilecek. Özellikle organ nakli hastaları, kanser tedavisi gören hastalar ve HIV hastaları gibi immün sistemi baskılanmış bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açan mikroorganizmanın tanısına yönelik geliştirilen ve yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya’nın yaptığı “Pneumocystis jirovecii tanısı için hızlı kolorimetrik LAMP testinin geliştirilmesi” projesi, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) tarafından desteklenmeye uygun görüldü. Proje ekibini tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Ege Üniversitesi olarak özellikle sağlık alanında yaptığımız çalışmalarla öne çıkmaya devam ediyoruz. Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya hocamızın ve ekibinin geliştirdikleri proje sonucunda ortaya çıkacak olan test, bağışıklığı düşük hastalara karşı tehlike arz eden mikroorganizmanın erken tanısında önemli rol oynayacak. Hocamızı ve ekibini tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.
“Hem kolay uygulanabilir hem maliyeti düşük”
Projenin amacını anlatan Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya, “Solunum sistemi örneklerinde, P. jirovecii’nin rutin kültürü yapılamaması sebebiyle hastalık etkeninin teşhisinde yayma preparat boyama metotları, immunfloresan boyama teknikleri ve polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) gibi farklı yöntemler kullanılmaktadır. Ancak kesin tanı için kullanılan PZR testlerinin pahalı olması, gelişmiş laboratuvar ekipmanları ve deneyimli personele ihtiyaç duyulması nedeniyle hastalığın tanısında kullanılabilecek yüksek hassasiyete sahip, kolay uygulanabilir ve maliyet etkin tanı testlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple patojenlerin tespitinde yüksek duyarlılık ve özgüllük değerlerine sahip Loop-mediated isothermal amplification (LAMP) testi kullanılabilmektedir. Diğer moleküler testlerde gerekli olan ısı değişkenliklerinin gerekmediği bu testte oluşan reaksiyon kolorimetrik yaklaşımlarla (renk değişimi) değerlendirilebilmektir. Saha koşullarında ve basit laboratuvarlarda kolaylıkla uygulanabildiğinden günümüzde tercih edilen bir tanı yaklaşımı haline gelmiştir. Bu projede solunum sistemi örneklerinde PcP tanısı için yüksek hassasiyetli ve yenilikçi bir ‘Hızlı-PcP-Kolorimetrik LAMP’ testi geliştirilmesi amaçlanmıştır” dedi. Yürütücülüğünü aynı zamanda Ege Üniversitesi Aşı Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Araştırmacıları ve EÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Aşı Çalışmaları ABD Öğretim Üyeleri arasında da yer alan Doç. Dr. Aysu Değirmenci Döşkaya’nın yaptığı proje ekibinde; Prof. Dr. A. Yüksel Gürüz, Prof. Dr. Cemal Ün, Prof. Dr. Mert Döşkaya, Doç. Dr. Hüseyin Can, Doç. Dr. Muhammet Karakavuk, doktora öğrencisi Tuğba Karakavuk yer alırken, Ceren Gül ve İrem Yavuz isimli lisansüstü öğrenciler de bursiyer olarak görev alıyor.
